عفونت گوش میانی
علت، علائم، راه‌های تشخیص و درمان عفونت گوش
از لحاظ اناتومیکی گوش انسان دارای سه بخش می‌باشد:
- گوش خارجی: لاله گوش، کانال گوش و پرده گوش
- گوش میانی: استخوانچه‌ها(رکابی، سندانی و چکشی) و شیپوراستاش
- گوش داخلی: حلزون، مجاری نیم دایره، اتریکول، ساکول و عصب شنوایی
هر یک از بخش‌های گوش میانی در مسیر انتقال صدا دارای نقش مهمی می‌باشند به این صورت که گوش خارجی مسول جمع‌آوری و انتقال صدا به گوش میانی می‌باشد. در گوش میانی با حرکت پرده گوش، استخوانچه‌ها شروع به حرکت می‌کنند و سبب انتقال صدا به گوش داخلی و حلزون می‌شوند.
حرکت مایع در حلزون سبب حرکت سلول‌های مویی و انتقال پالس‌های عصبی به عصب شنوایی می‌شود. بروز هرگونه آسیب یا اختلال در این مسیر می‌تواند سبب کم شنوایی، سرگیجه یا وزوز گوش شود.
عفونت یا اوتیت گوش میانی چیست؟
بروز عفونت یا التهاب به دلایل ویروسی یا باکتریایی ممکن است در هر یک از بخش‌های گوش ایجاد شود. به وجود مایع یا عفونت در فضای گوش میانی عفونت گوش میانی گفته می‌شود. بروز عفونت در گوش میانی به دلیل فشار بر روی پرده گوش سبب بروز درد یا در موارد شدید پارگی پرده گوش می‌شود.
توجه داشته باشید با پاره شدن پرده گوش و خروج عفونت به دلیل برداشتن فشار از روی پرده، درد گوش نیز از بین می‌رود. همچنین بسیاری از افراد تصور می‌کنند که گوش میانی در سرگیجه نقش دارد. در صورتی که اختلال در تعادل به دلیل بروز آسیب در گوش داخلی یا حلزون و مجاری نیم دایره می‌باشد.
علت عفونت یا اوتیت گوش میانی چیست؟
علت عفونت گوش میانی در کودکان و بزرگسالان متفاوت می‌باشد. یکی از مهمترین عامل‌های بروز عفونت گوش میانی در کودکان به علت اختلال در عملکرد شیپوراستاش می‌باشد. شیپوراستاش گوش میانی را به حلق متصل می‌کند و نقش آن حفظ تعادل فشار گوش میانی با فشار بیرون یا فشار صفر می‌باشد.
در کودکان به علت افقی بودن وضعیت شیپوراستاش، کوتاه بودن طول و ضعیف بودن ماهیچه آن احتمال بروز عفونت گوش میانی افزایش می‌یابد. التهاب لوزه‌ها، سرماخوردگی، آلرژی یا وجود لوزه سوم در حلق سبب بسته شدن شیپوراستاش و بروز فشار منفی در گوش میانی و در نهایت سبب عفونت گوش میانی می‌شود.
اما در بزرگسالان علاوه بر اختلال در عملکرد شیپوراستاش، در اکثر موارد پارگی پرده گوش از مهمترین عوامل شروع عفونت گوش میانی است. پرده گوش علاوه بر اینکه سبب تقویت صدا و انتقال صدا به استخوانچه‌های گوش میانی می‌شود، جنبه حفاظتی نیز دارد. به این صورت که پرده گوش از ورود آب یا مواد خارجی به گوش میانی جلوگیری می‌کند.
پارگی پرده گوش می‌تواند به علت وارد کردن جسم خارجی(گوش پاک کن)، شیرچه زدن در استخر، ضربه فیزیکی به سر یا گوش و... ایجاد شود. در اکثر موارد به علت عدم اطلاع از پارگی پرده گوش و ورود آب به هنگام استحمام در فضای گوش سبب عفونت گوش میانی می‌شود.
به طور کلی موارد زیر در بروز عفونت گوش نقش مهمی دارند:
- آلرژی
- سرماخوردگی
- پارگی پرده گوش با جسم خارجی
- عفونت‌های سینوسی
- التهاب لوزه یا لوزه سوم
- مصرف سیگار
- نوشیدن در هنگام درازکش(بخصوص در کودکان)
علائم عفونت یا اوتیت گوش میانی چیست؟
از علائم مهم در عفونت گوش میانی می‌توان به
- بروز کم شنوایی
- درد گوش
- احساس کیپی و گرفتگی
- شروع وزوز گوش یا صدای هوهو
- خروج مایع یا عفونت از گوش(در موارد شدید خروج مایع سبب خیس شدن بالش می‌شود)
- حالت تهوع
- مشکل در حفظ تعادل
علاوه بر موارد بالا، در کودکان علائم عفونت گوش میانی می‌تواند گریه کردن بیش از حد، کشیدن گوش، خروج مایع از گوش، سردرد، کم اشتهایی، درد شدید بخصوص هنگام خواب و... اشاره کرد.
انواع عفونت یا اوتیت گوش میانی
به طور کلی عفونت‌های گوش میانی شامل عفونت گوش میانی حاد و عفونت گوش میانی مزمن می‌باشند.
عفونت گوش میانی حاد(AOM)
عفونت حاد گوش میانی از شایع‌ترین نوع عفونت گوش است. در این نوع از عفونت گوش میانی در دوره کوتاه‌تری دچار تورم و عفونت می‌شود و حالت قرمزی در اطراف گوش و پرده گوش دیده می‌شود. همچنین اغلب عفونت حاد گوش میانی با علائمی نظیر تب، درد شدید و کم شنوایی نیز همراه است.
عفونت گوش میانی مزمن(COM)
در این نوع عفونت فرد مدت زمان بیشتری با عفونت گوش درگیر می‌باشد که ممکن است حتی بعد از برطرف شدن عفونت، مایع در پشت پرده گوش باقی بماند.
راه‌های تشخیص عفونت یا اوتیت گوش میانی چیست؟
برای تشخیص عفونت گوش میانی مراجعه به کلینیک شنوایی سنجی و انجام تست‌های شنوایی سنجی لازم و ضروری است. همچنین بهتر است بعد از دوهفته مصرف دارو مجدداً تست‌های شنوایی برای بررسی رفع عفونت انجام شود.
اتوسکوپی
با اتوسکوپی می‌توان ظاهر پرده گوش را مشاهده کرد که در صورت داشتن عفونت گوش میانی موارد زیر مشاهده می‌شود:
- قرمز بودن پرده گوش
- تورم یا بیرون زدگی پرده گوش به علت فشار مایع در گوش میانی
- وجود حباب‌های هوا
- وجود مایع یا چرک در گوش میانی
- سوراخ بودن یا پارگی پرده گوش
تست تمپانومتری
در تست تمپانومتری با اندازه‌گیری فشار هوا در گوش میانی از وضعیت پشت پرده گوش یعنی فضای گوش میانی یا پارگی‌های کوچک که در اتوسکوپی قابل مشاهده نیست اطلاعاتی به دست آورد.
تست تمپانومتری نسبت به اتوسکوپی بسیار دقیق‌تر است و انجام این تست بخصوص برای تشخیص عفونت گوش میانی ضروری است. در طول انجام این تست فرد باید از حرکت دادن سر یا قورت دادن آب دهان خودداری کند.
تست ادیومتری یا نوار گوش
در این تست با قراردادن هدفون بر روی گوش و ارائه صدا در شدت و فرکانس‌های مختلف وضعیت شنوایی فرد بررسی می‌شود. همانطور که در بخش‌های بالا بیان شد در صورت بروز عفونت گوش مسیر انتقال صدا دچار اختلال و در نتیجه بروز کم شنوایی می‌شود.
راه‌های درمان عفونت یا اوتیت گوش میانی چیست؟
مراقبت در منزل
- استفاده از یک پارچه گرم و مرطوب روی گوش دارای عفونت
- استفاده از قطره‌های گوش بدون نسخه (OTC) برای تسکین درد
- مصرف مسکن‌های OTC مانند ایبوپروفن و استامینوفن
مصرف دارو‌های انتی بیوتیک
اگر علائم عفونت پس از چند روز درمان خانگی از بین نرود، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند.
عمل جراحی
در مواردی که درمان‌های خانگی یا مصرف انتی بیوتیک به درمان عفونت پاسخ ندهد یا عفونت‌های مکرر ایجاد شود عمل جراحی لازم و ضروری است. عمل جراحی که برای رفع و درمان عفونت‌های گوش میانی انجام می‌شود شامل برداشتن لوزه سوم یا استفاده از لوله بر روی پرده گوش(VT) می‌باشد.
در بخش بالا بیان شد که یکی از عامل‌های شروع عفونت اختلال در عملکرد شیپوراستاش بخصوص در کودکان می‌باشد. وجود لوزه سوم در کودکان سبب بسته شدن لوله استاش و اختلال در عملکرد آن می‌شود که با برداشتن لوزه و برطرف کردن اختلال در عملکرد شیپوراستاش مشکل عفونت گوش نیز برطرف می‌شود.
استفاده از لوله یا VT بر روی پرده گوش نیز یکی دیگر از روش‌های جراحی محسبو می‌شود. به این صورت که وجود VT بر روی پرده گوش سبب خروج مایع یا عفونت و رفع فشار منفی در گوش میانی و در نهایت رفع و درمان عفونت گوش میانی می‌شود.
کلینیک شنوایی و سمعک فراشنوا
ارزیابی شنوایی، مشاوره و تجویز سمعک، ارزیابی و درمان وزوز گوش، تعمیر انواع مدل‌های سمعک داخل گوشی و پشت گوشی، انجام مانور‌های سرگیجه و... از فعالیت‌های مرکز شنوایی فراشنوا می‌باشد. همچنین ارزیابی شنوایی نوزادان در بدو تولد و تست‌ای بی‌ار نیز از دیگر فعالیت‌های این مرکز می‌باشد.
برای اطلاعات بیشتر و مشاوره با متخصصین فراشنوا با شماره‌های زیر در ارتباط باشید:
۰۲۱۸۸۹۴۹۳۶۸
۰۲۱۸۸۹۵۸۸۲۳
۰۹۱۰۵۲۴۱۰۷۱
برای مشاهده تجربیات بیماران از تجویز و تنظیم سمعک و درمان وزوز گوش ما را در اینستاگرام دنبال کنید:
www.instagram.com/samak_farashenava